Vakantie Marokko 2017
Heenreis
Op zondag 16 juli zijn we naar Zaventem gereden waar we de auto hebben geparkeerd in een parkeergarage vlak bij de vertrekhal. Precies op tijd,
om 13:05, vertrokken we met Royal Air Maroc voor de 3 uur durende vlucht naar Casablanca waar we om 15:15 lokale tijd landden, het is in Marokko
één uur vroeger dan in Nederland. Toen we uit het vliegtuig stapten werden we overvallen door de hitte. Het duurde vervolgens vrij
lang voor we door de douane waren. Vervolgens de bagage opgehaald en op zoek naar degene die ons kwam ophalen. Dat duurde even voor we die
gevonden hadden. Vervolgens naar het Oum Palace Hotel gereden. Daar was onze gids helaas nog niet aanwezig.
In het hotel hebben we ook de andere reizigers van de groep ontmoet, een deel was namelijk vanaf Brussel gevlogen maar het merendeel van de
groep was vanaf Schiphol gevlogen. Nadat we hadden ingecheckt zijn we naar de kamer gegaan. Vervolgens de omgeving van het hotel verkend en
bij een restaurant tegenover het hotel gegeten. Verder deze eerste dag niet veel meer gedaan. Later hebben we wel kennis gemaakt met onze lokale
gids, Mohammed. Hij zou de rest van de reis bij de groep blijven.
Het Oum Palace hotel in Casablanca
Hassan II moskee
De tweede dag hebben we Casablanca al weer achter ons gelaten maar niet voordat we de Hassan II moskee hadden bekeken. Dit is de grootste moskee
van Marokko met binnen plaats voor zo'n 25.000 gelovigen en buiten voor zo'n 85.000. Deze enorme moskee is gebouwd in 6 jaar tijd op een landpunt
aan de kust. Deze moskee is één van de twee moskeeën in Marokko waar ook niet-moslims naar binnen mogen. Eenmaal binnen maken de
afmetingen en de schoonheid van de moskee een grote indruk. Het fraaie houtsnijwerk, de schitterende mozaïeken en de geschilderde plafonds
getuigen van groot vakmanschap. Ook zijn de Moorse invloeden duidelijk zichtbaar.
Hassan II moskee in Casablanca
Rabat
Na het bezoek aan de moskee zijn we naar Rabat gereden, de hoofdstad van Marokko. We hebben hier niet overnacht, we hebben alleen het één
en ander bekeken. Als eerste naar de Kasbah van Oudaya gegaan waar we onder leiding van een lokale gids een wandeling doorheen hebben gemaakt.
Hierbij zijn we ook in de Andalusische tuinen geweest die ons sterk deden denken aan het Alcázar in Sevilla.
Medina van Rabat
Verder hebben we in Rabat het mausoleum van Mohammed V bezocht. Mohammed V was sultan van Marokko van 1927 tot 1957 en daarna koning tot aan zijn dood
in 1961. Behalve Mohammed V liggen in het mausoleum ook zijn zonen, koning Hassan II en prins Abdallah. Op het plein voor het mausoleum staat de 44 meter
hoge Hassan toren. Deze in 1195 gebouwde toren moest met 86 meter de grootste minaret van de wereld worden van wat de grootste moskee van de wereld
moest worden. In 1199 is de bouw gestopt na de dood van Sultan Yacub al-Mansour, er resten nu nog zo'n 200 pilaren en delen van de muren.
Mausoleum van Mohammed V
Fez
Na het bezoek aan Rabat zijn we doorgereden naar Fez waar we twee nachten zijn gebleven in Hotel Splendid. Fez is met bijna 1 miljoen inwoners na Casablanca
en Marrakesh de derde grote stad van het land. Verder is Fez één van de vier koningssteden samen met Marrakesh, Meknes en Rabat.
De rest van die dag niet veel meer gedaan. Omdat er in het hotel geen alcohol was te krijgen had Mohammed voorgesteld om met een aantal mensen
naar een bar te gaan om wat te gaan drinken. Uiteindelijk bleek het geen bar maar een schimmig winkeltje dat diverse alcholische dranken
verkocht. We hebben er wat blikjes bier gekocht die we meekregen in een bruine papieren zak. Bij het zwembad van het hotel hebben we vervolgens
genoten van het bier. Omdat Marokko een islamitisch land is, is er lang niet overal alcohol te verkrijgen, dus in veel restaurants ben je
aangewezen op frisdrank of water. Er zijn echter wel brouwerijen in Marokko en er wordt ook wel wijn gemaakt, het is er dus wel.
In Fez zijn we, zoals eerder vermeld, twee nachten gebleven. De tweede dag zijn we onder leiding van een lokale gids richting de medina gereden.
Daar hebben we eerst bij het koninklijk paleis gekeken. Je kan het echter alleen van de buitenkant bekijken, het is niet toegestaan om het complex
te betreden.
Koninklijk paleis in Fez
Na de bezichtiging van de voorzijde van het paleis zijn we naar een heuvel buiten de stad gegaan vanwaar je een mooi zicht had op de stad en de
medina en alvorens de medina in te gaan hebben we nog een kort bezoek gebracht aan een potten- en tegelbakkerij. Ciska heeft er nog een potje
gemaakt.
Fez
De medina van Fez, Fez el Bali, is de grootste medina ter wereld, zonder gids zou je ook verdwalen in de wirwar van smalle straatjes gelopen.
De straatjes zijn te smal voor auto's, dus goederen worden vervoerd per ezel, fiets of brommer. Regelmatig moet je dan ook een goed heenkomen
zoeken om er iemand langs te laten. De medina is verder bekend om zijn leerlooierijen, dit Unesco erfgoed is al zo'n 900 jaar oud en hier worden
de huiden nog op traditionele manier verwerkt. Het stinkt er echter verschrikkelijk, mede doordat ondere andere de uitwerpselen van duiven
worden gebruikt in het proces. Maar met een blaadje munt onder je neus kan je de stank wel maskeren. Verder zijn er uiteraard in de medina
de vele winkeltjes waar je de meest uiteenlopende van leer gemaakte produkten kan kopen, en uiteraard vele ander produkten. In een restaurantje
in de medina hebben we met zijn allen geluncht. Na de lunch hebben we een kort bezoek gebracht aan de Al Attarine Medressa. Een medressa is
een koranschool, een schitterend gebouw met veel tegel- en stucwerkwerk wat bij ons ook weer herinneringen aan Andalusië opriep. Na het
bezoek aan de medina terug naar het hotel. Het was een warme dag geweest, veel gezweet en gedronken.
Medina van Fez
Van Fez naar Midelt
Na twee nachten in Fez hebben we deze stad achter ons gelaten om naar Merzouga te gaan. Omdat de afstand van Fez naar Merzouga te ver is
voor één dag hebben we onderweg overnacht in Midelt. Onderweg daarheen echter nog wel een aantal maal gestopt.
De eerste stop was in Ifran, ook wel Klein Zwitserland geheten omdat de huizen qua bouw wel wat op die in Zwitserland of Zuid-Duitsland lijken.
Even rond gelopen en vervolgens een klein stukje gereden naar Azrou waar we wat hebben gedronken. Na Azrou werd het landschap wat dorder en
begon het meer op woestijn te lijken. In een dorpje voor Midelt, Zaida, hebben we nog een heerlijke lunch gehad, na de lunch was het nog een
klein half uur rijden naar Midelt waar we in een heel leuk hotel zaten, Hotel Taddart. Het waaide hier soms erg hard en
zo af en toe viel er een druppel regen met als prettige bijkomstigheid dat het niet zo verschrikkelijk warm is.
Van Fez naar Midelt
Hotel Taddart in Midelt
Van Midelt naar Merzouga
In Midelt is er verder weinig te doen, de volgende ochtend na het ontbijt zijn we dan ook direct vertrokken om naar Merzouga te gaan.
In Merzouga hebben we wel een hotel maar we overnachten in tenten in de woestijn waar we op kamelen, eigenlijk dromedarissen, naar toe
zullen gaan. Onderweg naar Merzouga werd het landschap weer steeds dorder en droger en begon het steeds meer op een woestijn te lijken.
Ook waaide het nog steeds behoorlijk, soms reden we door enorme stofwolken en was er bijna geen zicht op de omgeving. In de buurt van
Merzouga zagen we voor het eerste de oranje/gele zandduinen van de Erg Chebbi, dat is zoals je je een woestijn voorstelt. In de loop
van de middag kwamen we aan bij Hotel Auberge Les Dunes D'Or in Merzouga.
Van Midelt naar Merzouga
Kamelentocht - Overnachting in de woestijn
Na aankomst in het hotel hebben we de bagage in het hotel gelaten en alleen wat spullen voor de overnachting in de woestijn in een dagrukzak gepakt.
Hilleke is niet meegegaan met de kamelentocht in verband met haar allergie voor dierenharen. Zij is de nacht in het hotel gebleven samen met nog
iemand van de groep die zich niet goed voelde. Omdat het nog steeds hard waaide hebben we allemaal een doek om ons hoofd gebonden om een beetje
bescherming tegen het zand te hebben. Nadat iedereen op een dromedaris zat zijn we vertrokken voor de tocht van bijna twee uur naar het kamp in de
woestijn onder leiding van een aantal begeleiders. Het zijn overigens dromedarissen en geen kamelen, alhoewel iedereen het een kamelentocht noemt.
Wellicht komt dat omdat het dier in het engels 'Camel' heet, denk maar aan het sigarettenmerk.
Kamelentocht
Dat het twee uur duurde, en het dus al bijna donker was, voor we in het kamp aankwamen had ook te maken met het feit dat een aantal reisgenoten
al maagproblemen had gekregen door waarschijnlijk het eten in Marokko en/of de hoge temperaturen. We zijn dus een aantal maal gestopt onderweg.
Eénmaal in het kamp kregen we daar nog een uitgebreide maaltijd. Na het eten werd er door de medewerkers van het kamp bog tot laat in de
avond muziek gemaakt waarop door de kinderen in de groep werd gedanst.
Omdat het nog steeds erg warm was hebben we niet in de tenten geslapen, maar we hebben de matrassen buiten neergelegd en onder de sterrenhemel
geslapen. De volgende ochtend vroeg op gestaan om op de kamelen terug te gaan naar het hotel om daar het zand weg te douchen en te ontbijten.
En omdat het nog zo vroeg was toen we vertrokken was het ook nog niet erg warm en hebben de zonsopkomst in de woestijn meegemaakt. Gelukkig
was ook de wind gaan liggen en hoefden we geen hoofddoek meer om tegen het zand.
Kamelentocht terug naar het hotel
Hotel Auberge Les Dunes D'Or in Merzouga
Van Merzouga naar Tinghir
Rond een uur of acht waren we terug in het hotel, eerst het zand van ons lichaam gedoucht en in het hotel ontbeten. Na het ontbijt zijn we rond 10 uur
weer vertrokken naar het volgende hotel in Tinghir waar we 2 nachten verbleven. Onderweg nog een paar keer gestopt voor drinken, lunch en wat
fotostops, onder andere om ons in berberkleding te hijsen. Rond 3 uur kwamen we aan in hotel Saghro in Tinghir, het hotel ligt op een heuvel
in de stad met dus een mooi zicht over de stad en de omgeving. Verder die dag niet veel meer gedaan, de meeste kinderen gingen naar het zwembad.
Van Merzouga naar Tinghir
Hotel Saghro in Tinghir
Wandeling Todra Vallei en Todra Kloof
Na het ontbijt hebben we onder leiding van een gids een wandeling van zo'n 3 uur gedaan door de Todra vallei. Hierbij liepen we over smalle paadjes,
vaak onder de palmbomen, langs de tuintjes waar de lokale bevolking hun groenten en dergelijke verbouwen. Een erg leuke wandeling, aan het einde
daarvan kwamen we bij een restaurantje waar we hebben geluncht en ook het nodige vocht hebben ingenomen om al het uitgezwete vocht weer aan te
vullen. De temperatuur blijft onveranderd hoog namelijk, nog steeds rond of boven de 40 graden.
Wandeling Todra vallei
Na de lunch zijn we met de bus naar de Todra kloof gereden, volgens de gids een bijzonder mooie kloof, maar we hebben mooiere gezien.
Boeiend was wel de lokale bevolking waarvoor de kloof met de er door stromende rivier een geliefde uitje vormt.
Daarna terug naar het hotel waar de kinderen het zwembad weer snel hadden gevonden.
Wandeling Todra kloof
Van Tinghir naar Aït-ben-Haddou
De volgende dag hebben we Tinghir weer verlaten en zijn we naar Ouarzazate gereden (spreek uit Waarzezate). Deze stad is de
toeristische hoofdstad van de regio, na een korte blik op de kasbah te hebben geworpen en te hebben geluncht zijn we naar de
Atlas filmstudio's gereden die ook in de buurt van Ouarzazate zijn gevestigd.
Van Tinghir naar Aït-ben-Haddou
De Atlas studio's zijn de grootste ter wereld en hier zijn (delen van) een aantal bekende films opgenomen, zoals bv
'The living Daylights', 'The jewel of the Nile', 'Gladiator', 'Asterix' en vele anderen. Van veel filmsets zijn nog
grote delen aanwezig. Leuk om te zien dat grote decorstukken zoals bv Egyptische tempels van een soort piepschuim zijn opgebouwd.
Atlas filmstudio's
Na het bezoek aan de studio zijn we naar onze volgende overnaching gereden, Aït-ben-Haddou. Na aankomst in Hotel La Kasbah en installatie in de
kamer hebben we nog een wandeling door de beroemde ksar van Aït-ben-Haddou gemaakt. Ook in deze ksar (ommuurde stad of dorp)
zijn delen van bekende films opgenomen. Vanaf de top van de heuvel waartegen de ksar is gebouwd heb je een mooi zicht over de omgeving.
Jammer is wel dat het vaak erg heiïg is waardoor je geen mooie vergezichten hebt. Voordeel is dan weer wel dat je niet van die
harde schaduwen hebt en het licht mooier is voor foto's.
Hotel La Kasbah in Aït-ben-Haddou
Aït-ben-Haddou
Van Aït-ben-Haddou naar Marrakesh
Vanuit Aït-ben-Haddou zijn we de volgende dag naar Marrakesh gereden. Onderweg nog een aantal maal gestopt om foto's te maken.
Bij een supermarkt wat inkopen gedaan voor de lunch, die gaan we in Marrakesh in een park of zo opeten.
Na aankomst in Hotel Gomassine in het centrum van Marrakesh hebben we bij het kleine zwembad van het hotel de lunch opgegeten terwijl een deel
van de kinderen al weer in het water lag.
Van Aït-ben-Haddou naar Marrakesh
Marrakesh
We zijn in totaal twee nachten in Marrakesh gebleven. Nadat we klaar waren met de lunch bij het zwembad zijn we naar het beroemde
Djemaa el Fna plein gegaan. Eerst lopend, maar onderweg een soort tuk-tuk aangehouden die ons samen met een paar anderen van de groep
naar het plein heeft gebracht. Het plein staat vol met straatartiesten die kunstjes vertonen, slangenbezweerders enz. Ook zijn er
vele eettentjes. We hadden afgesproken om met een deel van de groep te gaan eten in een restaurant in de buurt van het plein.
Djemaa el Fna plein
De volgende dag zijn we naar de medina gegaan waar we onder leiding van een lokale gids een rondwandeling hebben gemaakt. De wandeling
door de straatjes van de medina duurde zo'n 3 uur en was wel erg leuk, de gids wist er ook veel over te vertellen. Als eerste hebben we
een bezoek gebracht aan de Saadi tombes. Deze dateren en de tijd van sultan Ahmed I al-Mansur uit de laat 16e eeuw. De graven waren
verloren gegaan maar zijn in 1917 herontdekt en hersteld. Na het bezoek aan de tombes zijn we naar het Bahia paleis gegaan. In dit
paleis veel gelijkenissen met bijvoorbeeld het Alhambra in Granada zoals de gekleurde tegels en de geometrische patronen.
Tijdens de wandeling ook nog een bezoek aan een kruidenwinkel gebracht waar we uitleg kregen over allerlei medicinale kruiden en voor
welke kwalen ze gebruikt kunnen worden. We hebben het één en ander gekocht en Ciska, net als een aantale anderen, heeft
er nog een nekmassage gekregen. Na de wandeling geluncht en daarna met de bus terug naar het hotel om verder de rest van
de middag niet veel meer te doen. 's Avonds zijn we met een aantal van de groep goedkoop gaan eten en daarna nog bij een rooftop bar
in de buurt van het hotel met een mooi zicht over de (donkere) stad een cocktail (met alcohol) gedronken.
Marrakesh
Van Marrakesh naar Essaouira
Na twee nachten in Marrakesh door naar onze laatste overnachtingsplaats deze vakantie, Essaouira aan de kust. Daar zal het in ieder
geval een stuk koeler zijn, of aanvoelen, dan in Marrakesh. Daar hebben we temperaturen van ver over de 40 graden gehad.
Onderweg nog een koffiestop gedaan en gestopt bij een Arganolie fabriekje. Arganolie wordt verkregen uit noten die eerst door geiten
in bomen worden opgegeten en vervolgens uitgepoept. Deze uitgepoepte noten worden gepeld en de pit wordt gemalen tot olie waar weer allerlei
producten van worden gemaakt zoals etenswaren maar ook schoonheidproducten zoals crèmes, olieën en zalfjes.
Eenmaal in Essaouira weer bij een supermarkt gestopt om inkopen te doen voor de lunch die we later op het terras van Hotel Al Jasira hebben
opgegeten. De rest van de middag bij het zwembad of aan het strand doorgebracht.
Van Marrakesh naar Essaouira
Essaouira
In Essaouira hebben we twee volle dagen, Hilleke had op het internet een kookworkshop gevonden in Essaouira en aan Mohammed gevraagd
of hij een en ander voor ons kon regelen. Er waren nog meer mensen uit de groep geïnteresseerd in zo'n workshop. Om 11 uur
's ochtends hadden we de workshop die tot 2 uur zou duren. In totaal waren we met 11 personen, we hebben 3 voorgerechten
(marokkaanse salade, aubergine salade, en briwat (kaas in bladerdeeg)) en 3 hoofdgerechten (vis pastilla, kip tajine en marmite
(visgerecht)) gemaakt. Het was een heel leuke workshop en we hebben veel plezier gehad, nadat alles af was hebben we op het
dakterras van het restaurant het gemaakte opgegeten. Verder zijn we in de middag nog naar de hammam geweest, een traditioneel
badhuis. Niet zo luxe als in Nederland, maar een traditionele waar de lokale bevolking ook heen gaat. Mannen en vrouwen naar
een verschillend badhuis overigens. We zijn uitgebreid gewassen, gekneed, gescrubd en gepoetst. De mannen door mannen en de
vrouwen door vrouwen. Helemaal schoon en herboren kwamen we er na ruim een uur weer uit. Na het bezoek aan de hamman hebben we
op het centrale plein in Essaouira nog wat gegeten en vervolgens zijn we terug gegaan naar het hotel.
Essaouira
Kookworkshop
De tweede dag in Essaouira heeft Hilleke geregeld dat Ciska en een ander meisje uit de groep konden gaan paardrijden. Ze zouden
's middags zo'n 2 uur gaan paard rijden langs het strand. 's Ochtends hebben we bij het zwembad doorgebracht en daarna naar de medina
om wat inkopen te doen en te lunchen gedaan en geluncht en vervolgens weer terug naar hotel waar tegen 4 uur de man van het paardrijden kwam om
Ciska en de anderen, in totaal met zijn vieren, op te halen. 's Avonds hebben we in de stad weer met zijn allen gegeten.
Paardrijden
Terugreis
Zaterdag 29 juli hebben we Essaouira weer verlaten en zijn we met een minder comfortabel minibusje terug gegaan naar Marrakesh waar we in
hetzelfde hotel verbleven als eerder. 's Middags hebben we nog de laatste inkopen gedaan en 's avonds hebben we met zijn allen nog van een
overheerlijk afscheidsdiner genoten. Daarna terug naar het hotel. Wij en nog een gezin zouden midden in de nacht, om ongeveer 2 uur,
worden opgehaald om naar het vliegveld van Casablanca te worden gebracht voor de vlucht, de volgende ochtend om 7:50, naar Brussel.
De rest van de groep vliegt naar Amsterdam en vertrekt pas 's ochtends om 6:30 naar Casablanca. Terug in het hotel afscheid genomen van de rest
van de groep en van Mohammed de reisleider. Op de kamer kwam uiteraard niet veel van slapen. Tegen 2 uur vertrokken we voor een rit door de
donkere Marokkaanse nacht naar het vliegveld van Casablanca. Vandaar vertrokken we op tijd naar Brussel waar we rond het middaguur aankwamen.
Vandaar was het nog ruim een uur naar huis rijden.
Koning Aap
We hebben deze reis gemaakt met reisorganisatie Koning Aap uit Amsterdam. Waar we niet tevreden over waren
waren de vluchten via Brussel. Oorspronkelijk zouden we vanaf Schiphol vliegen, maar de vluchttijden waren niet zo goed. Op de heenreis laat vertrekken
en op de terugreis vroeg. We werden op een gegeven moment gebeld met de vraag of we vanaf Brussel wilden vliegen, die vluchttijden waren beter, eerder
heen en later terug, dus daar hebben we toen voor gekozen. Toen we uiteindelijk de vluchtgegevens kregen bleek juist het omgekeerde, nog later heen
en nog eerder terug. De heenreis kon uiteindelijk wel weer eerder, maar terug bleef zo verschrikkelijk vroeg vanuit Casablanca waaardoor je totaal
geen nachtrust had en dus doodvermoeid nog ruim een uur naar huis moet rijden met alle risico's van dien. Op de vraag of ze dan wilden regelen dat we
vanuit Essaouira direct naar Casablanca konden gaan in plaats van via Marrakesh was dat niet bespreekbaar, alleen als we het zelf zouden regelen en
betalen. Totaal geen klantgerichtheid bij dit bedrijf. Tijdens de reis bleek ook dat ze bij andere reizigers wel zowel de betere als de veel slechtere
vluchttijden hadden vermeld, daar heeft niemand voor gekozen, maar aan ons en nog een gezin hadden ze alleen de betere vluchttijden gemeld.
Waarschijnlijk waren voor Koning Aap de vluchten vanaf Brussel goedkoper en proberen ze op deze manier de klanten te misleiden. Ons heeft het juist
meer geld gekost, annuleren van het parkeren op Schiphol en duurder parkeren in Brussel. Dus voor ons nooit meer Koning Aap, met een bedrijf dat voor
eigen geldelijk gewin moedwillig zijn klanten bedriegd en met grotere risico's op ongevallen, nachtelijke rit door donker Marokko en doodvermoeid
terug naar huis laten rijden, willen we geen zaken meer doen. Ook mede gezien de slechte ervaring met Koning Aap tijdens ons reis in 1997 naar
Oezbekistan. We hadden gehoopt dat ze professioneler geworden zouden zijn na 20 jaar, maar helaas! Toekomstige reizigers met Koning Aap, wees
gewaarschuwd!
Overigens was de rest van reis goed geregeld, goede hotels, goede bus etc. Wel vreemd was dat bij onze familiereis met kinderen een
lokale reisleider was die niet altijd goed Engels sprak en voor sommige kinderen niet altijd goed te verstaan was, terwijl bij een volwassenen reis
die gelijk met ons ongeveer dezelfde route deed een Nederlandse reisleidster was.
Einde
